Tuinnieuws 2023
Op de foto's met een icoon in de bovenhoek kan geklikt worden voor een vergrote uitgave.
De maand december
Dat de afgelopen maand bijzonder nat was is niet echt nieuws, je kunt je nauwelijks voorstellen dat het begon met wat sneeuw en nachtvorst. Het afgelopen jaar brak dan ook het record van natste jaar sinds de metingen. En te zacht was het ook, ook dat was geen verrassing.
Het was door de regen vaak vrij donker buiten, te donker om vanuit huis goede vogelfoto's te maken. Er waren ook geen bijzondere vogels, de goudhaantjes, kuifmezen en andere kleine vogeltjes bleven in het bos. Ik denk dat daar voldoende eten voor ze is, dus waarom zou je dan naar de bewoonde wereld gaan.
De egels hebben zich niet meer laten zien, ik hoop dat ze in winterslaap zijn. Ik blijf wel brokjes neerzetten voor het geval dat, maar nu hebben de buurtkatten hun zinnen er op gezet. Gaas er omheen waar de egel onderdoor kan, maar een kleine kat helaas ook doorheen, en een grote sterke kat duwde het opzij. Het moet duidelijk nog verbeterd.
Insecten heb ik niet meer gezien, alleen een groene gaasvlieg en ik heb eerlijk gezegd niet naar nachtvlinders gezocht.
Op de foto één van de huismussen, onderhand zijn het er een stuk of 20. Ze zitten graag in hulst, op de hoek van het terras staat er één en daar zitten ze gezellig te tjiepen. Je ziet ze amper tot ze besluiten dat het etenstijd is, dan komen er heel wat tevoorschijn, het musje op de foto wacht tot er plaats is bij het eten.
De maand november
Op vogelgebied verandert er weinig, nog steeds bergen mussen, een paar kool- en pimpelmezen, een roodborst, een heggenmus, wat vinken, een gaai en wat merels. Eén keer een winterkoninkje op het terras en wel één hele spreeuw in het mussencarrouselhuisje. Daar was ik wel blij mee, maar de rest van de familie is nog niet verschenen.
De hulst zit nog steeds vol bessen, geen horden kramsvogels, een paar maar en de laatse tijd helemaal niet meer gezien. De merels kunnen al die bessen nog niet op.
's Nachts zet ik meestal de wildcamera neer bij het egelvoederhuis, aan het begin van de maand zag ik twee egels, ik vermoed de jongen, later nog maar één. Ze zijn wel slordig, banjeren met hun modderpootjes dwars over de etensbak of zelf de waterbak, daarom is het water steeds zo vies.
In het begin liepen ze ook steeds uit beeld om veel later weer terug te komen, de laatste tijd is het eten, drinken en weer het holletje in. Soms maar een paar keer per nacht, en soms juist heel vaak. De katten schijnen respect voor ze te hebben, ze kijken argwanend en druipen dan weer af, zonder van de brokjes te eten. Helaas wel met achterlating van een flinke geurvlag bij het egelhol. Soms verschijnt er ook een steenmarter, die heeft veel belangstelling voor de kattengeur, en soms eet hij wat brokjes, maar hij is erg schrikachtig.
Het was nog steeds een goede paddestoelenmaand, de meest opvallende waren de goudhoeden die we hier in het parkje vonden. Dat was begin november, en op 29 november stonden ze er nog, compleet met sneeuwhoedje. Het zijn taaie paddestoelen, ze staan in het album paddestoelen november 2023, foto 18 tm. 25.
Dat zijn ook de enige foto's die ik deze maand gemaakt heb.
De maand oktober
Afgelopen maand was behoorlijk nat en zacht, er bleven veel planten bloeien of begonnen opnieuw, maar echt veel insecten waren er niet meer. Voor paddestoelen was het een goede tijd, zelfs in de tuin heb ik verschillende soorten gezien. De hulsten zitten overal ook vol bessen, ik hoopte op koperwieken en heb er een paar gezien maar niet in de tuin. De sierappel heeft dit jaar bijna geen appeltjes dus daar zullen ze dit jaar niet komen.
Roodborsten zijn er wel, ze zitten een zangwedstrijd te houden, om de beurt zingen ze een liedje. Huismussen komen er steeds meer, bij de laatste poging ze te tellen kwam ik op 18.
Vanwege de vele regen en de vallende blaadjes moesten de dakgoten schoon gemaakt, dat was een goede gelegenheid de ladder ook bij de wespenvogelhuisjes te zetten. Het zijn drie nestkastjes naast elkaar, ik had in alle drie Franse veldwespen gezien en was benieuwd of er nestjes in zouden zitten of overwinterende koninginnen. De huisjes hebben een puntdakje dus moest ik met een spiegeltje kijken. Die heb ik steeds onderin gezet en camera plus ringflits er op gericht en zo foto's kunnen maken. In het eerste en laatste huisje zat één nest in de nok, in het middelste twee en er lag een los nest op de bodem, dat heb ik meegenomen om betere foto's te maken. Prachtig wat een perfect bouwwerk die wespen kunnen maken.
Verder heb ik sinds kort een wildcamera om te bekijken wat er 's nachts door de tuin loopt. De egel is vaste gast, die krijgt iedere avond kattebrokjes wat ook de nodige katten trekt: egel film. En een spitsmuis, die rent ook af en aan.
Op de foto's een paddestoeltje uit de tuin genaamd plooirokje, nesten van de Franse veldwespen in de nok van een vogelhuisje en een niet nader op naam te brengen sluipwespje uit de dolichomitus groep.
De maand september
In september begint het aantal insecten af te nemen, ik zag vnl. blinde bijen, akkerhommels en vuurwantsen. Als extraatje een bruinrode heidelibel (foto links), een andoornbij (foto midden) en dagelijks dagpauwogen en atalanta's.
Ook bleek het egelhuis bewoond te zijn, ik zag dorre blaadjes voor de ventilatie opening verschijnen en heb toen tegen zonsondergang een schotel met kattebrokjes en een bakje water neergezet. Het duurde niet lang of er zat een egel te knabbelen. Later zag ik ook nog twee jonge egeltjes scharrelen. Gezien het warme weer van de laatste tijd zal het wel even duren voor ze in winterslaap gaan.
Het aantal vogels is vrij constant, huismussen, mezen, twee tegen elkaar in zingende roodborsten, boomklever, dikke- en tortelduiven heel even merels en een winterkoning.
In de tuin duiken nu ook diverse paddestoeltjes op, zoals de tweekleurige vaalhoedjes op de foto rechtsonder. Ze zaten in een bloempot met een jonge fijnspar. Ze leven in symbiose met liefst jonge dennen, sparren en een aantal loofbomen.
Ondertussen heb ik ook het paddestoelen 2023 geplaatst, ik hoop dat er nog meer foto's bij komen.
Ook is er weer een album met foto's uit september. Niet allemaal uit de tuin, ook een aantal paddestoelen uit het bos en een Nederlandse landgeit die samen met soortgenoten en schapen wordt ingezet bij de begrazing van de heide.
12 september: dagpauwogen, spinnentelling
De afgelopen zomer heb ik erg weinig vlinders in de tuin gezien, maar de afgelopen week hebben de dagpauwogen dat een beetje goedgemaakt. Er fladderen steeds een stuk of vijf door de tuin, om dan op een vlinderstruik of gewoon op m'n schouder neer te strijken. Het schijnt dat er tegenwoordig (door de klimaatverandering?) een tweede generatie dagpauwogen is. De vlinders die ik zag zagen er ook vlekkeloos uit, vers uit de pop, en maken zich straks klaar om te overwinteren. Bron: Nature Today.
Afgelopen weekend was het spinnentelling, ik heb overdag gekeken maar heb zo af en toe toch problemen met de prooien die ze hebben. Eén kruisspin had een atalanta in het web, dat vond ik toch wel zonde. Het waren vnl. kruisspinnen en hangmatspinnen die ik zag, komkommerspinnetjes en groene kaardertjes, plus de wespspin. Die vandaag trouwens verdwenen is.
Aan het begin van de maand heb ik in het bos ook diverse paddestoelen gezien maar toen sloeg de warmte toe en was het uit met de wandelingen en waarschijnlijk ook met de paddestoelen. Maar ik hoop binnenkort toch met paddestoelenalbum 2023 te beginnen.
De maand augustus
Wat vogels betreft hebben we niet te klagen gehad deze zomer, er zijn nog steeds veel pimpels en wat koolmeesjes, een roodborst, groenlingen, vinken, tortel- en houtduiven en behoorlijk wat huismussen. Vooral die laatsten weten goed raad met het voer, maar er zijn grenzen aan de hoeveelheden die ik ze geef.
Naar insecten blijft het zoeken, op de vuurwantsen na, daar struikel je bijna over. Akkerhommels vormen ook een constante factor evenals koolwitjes. Maar verder zie ik weinig dagvlinders, af en toe een dagpauwoog of een atalanta en dat is het wel. Op een redelijk warme avond heb ik geëxperimenteerd met een zoet smeersel om nachtvlinders te lokken. Het resultaat was één fraaie vlinder, het zwart weeskind, de linker foto.
Verder waren de gewone roofvliegen nogal aanwezig, ik heb ze twee keer met een prooi betrapt, een blauwoog grasmot en een zweefvlieg, ik moet bekennen dat ik soms wat moeite heb met dat soort foto's. Ze staan in het album augustus.
Vorig weekend was de wespentelling, die is echter verlengd tm. 3 september. Het resultaat tijdens dat eerste weekend was hier bedroevend, niet één wesp, één veldwesp en twee sluipwespjes. Het weer werkte ook niet mee, komend weekend wordt beter dus ik hoop nog op een betere telling. Ik ben er nog steeds niet achter wat de Franse veldwespen doen, af en toe zie ik er één het vogelhuisje ingaan, maar of daar nou een nest zit, geen idee. Ik heb nu ook een mannetje gezien, dus ergens moet wel een nest zijn geweest. Op de middelste foto een portret.
De wespspin groeide als kool afgelopen maand, maar ineens was ze verdwenen en de volgende dag kwam ze afgeslankt terug. Ik ga er van uit dat dat betekent dat ze ergens een eicocon heeft, maar ze zit er niet bij om die te bewaken. Ze zit alweer een paar dagen op haar oude plekje, vuurwantsen te vangen. Rechts de spin op 22 augustus en op 27 augustus. Het moet haast wel dezelfde spin zijn, ze heeft een vreemd voorpootje en de tekening op de rug is ook hetzelfde.
De maand juli
De maand juli had geen gebrek aan regen, de tuin ziet er bijzonder fris en groen uit dit jaar. Tot nu toe heb ik bijzonder weinig vlinders gezien, maar wel heel veel hommels. Akkerhommels, steenhommels, veldhommels, heel veel aardhommels en grote koekoekshommels. De koekoekshommels vind ik, ondanks hun levenswijze (als een koekoek), aandoenlijke beestjes. Ze zijn vrij traag en kruipen liever dan dat ze vliegen. Wanneer ze van de ene bloem naar de andere willen rekken ze zich uit om er bij te kunnen in plaats van even op te vliegen.
Deze maand niet veel wilde bijen, en pas de laatste week wat meer honingbijen. Op de voet gevolgd door de bijenwolf, het vrouwtje daarvan verzamelt honingbijen voor haar larven. Dit jaar ook weer heel erg veel vuurwantsen, ze zitten vaak op de zuid-oostgevel van het huis op te warmen in de zon.
Afgelopen maand ook weer wat nieuwe soorten gevonden, een sabelsprinkhanendoder, een groefbijendoder, een bleke grasmot, een rode halsbandwants, een streepdijblindwants, een kevertje genaamd bruchus affinis, een wespspin en de vijgenskeletteermot.
Het is nog steeds druk met jonge vogels, vooral veel pimpelmeesjes, een paar koolmeesjes, huismussen en jonge roodborstjes. De groenlingen zijn ook nog in de buurt, een stel vinken en natuurlijk de hout- en tortelduiven. De merels zie ik wat minder vaak.
Op de foto's een grote koekoekshommel, een bijenwolf en de wespspin; meer foto's in het album juli.
De vlindertelling
Afgelopen weekend was het de nationale vlindertelling. Tot nu toe had ik er nog niet veel gezien dus had er een hard hoofd in maar warempel, er verschenen een gehakkelde aurelia, een dagpauwoog, een zwartsprietdikkopje, héél even een kolibrievlinder en ineens een wolk van citroenvlinders. Ik heb er elf geteld op de brede lathyrus maar er vlogen er wel meer rond. Na het weekend ook nog koolwitjes, een bruin zandoogje, een boomblauwtje en gamma-vlinders. Van die laatste schijnen er ineens veel te zijn, ik was al blij met twee en heb er heel veel foto's van gemaakt want even pauseren doen ze niet echt. Op de foto's citroenvlinders en een nogal afgevlogen gamma-uil. Ik heb nog wat gamma-uil foto's toegevoegd aan het gamma-uil album.
De maand juni
Begin juni kwam het eitje van de dennenspinselbladwesp uit waarvan ik vorige maand een foto had geplaatst. Ik was reuze blij dat ik het larfje zag en volgde zijn weg naar de top van de dennentak. Daar keek hij even rond (foto) om daarna weer af te dalen. Even later ging ik kijken hoe ver z'n cocon was, was hij nergens te vinden. Er hing wat spinsel met wat uitwerpselen (daar maken ze hun cocon van) maar geen larfje. Met de larfjes die daarna kwamen leek het in eerste instantie beter te gaan, een aantal maakte nog een cocon maar was dan ineens verdwenen en de cocon uit elkaar getrokken. De dader heb ik op heterdaad betrapt, de Franse veldwesp. Dat was pijnlijk, dat nou juist zij m'n geliefde larfjes vermoorden. Ik heb een stel larfjes geprobeerd te beschermen door allemaal mos rond de tak te stoppen of een stukje vitrage er omheen, maar binnen de kortste keren zat de veldwesp er binnenin. Daarna heb ik de natuur z'n gang maar laten gaan.
Nog steeds weinig vlinders, een groentje, een groot dikkopje en wat koolwitjes. De vuurwantsen zijn er wel weer in grote aantallen, hommels zijn er en diverse soorten bijen. Af en toe zie ik ook weer libellen, nieuw was de viervlek (foto rechts).
Het was ook een goede maand voor blad- en wolluis, de laatsten hebben een speciale vijand, de larven van het kapoentje. Die heeft zich vermomd in een wollig jasje en rent de planten af op zoek naar wolluis. Op de foto zijn twee wolluizen de klos, er is een fotoserie van: larve kapoentje op luizenjacht.
Wat vogels betreft veel jonge kool- en pimpelmezen, en er is een echtpaar groenling, vink en een appelvink. En, voor het eerst in jaren, een zanglijster!
Een samenvatting van de foto's van afgelopen maand staan hier.
1 juni, muurrouwzwever
Soms zie je iets in de tuin waar je eigenlijk niet zo blij mee bent, zoals in dit geval de muurrouwzwever. Dit beestje heeft het voorzien op de metselbijen, zodra deze een eitje heeft gelegd en op pad is om materiaal te halen om het nest dicht te metselen legt deze dame er haar eitje bij. De larve die er uit komt gebruikt de larve van de metselbij als voedsel. Aan het insectenhotel kun je zien waar een rouwzwever uit het holletje is gekropen, er steekt een deel van de cocon uit, foto links. Op de middelste foto de cocon, en rechts de muurrouwzwever die zit op te warmen in de zon.
De maand mei
Door de regen van de vorige maanden doen de planten het dit jaar goed maar omdat het niet zo warm was kwamen de insecten pas laat op gang. Later dan we de afgelopen jaren gewend waren. De Franse veldwespen werden pas actief toen het boven de 18°C was, ik vermoed dat het vogelhuisje toch hun overwinteringsplek was.
Het is nu al weer een tijdje droog en zonnig maar door de noordenwind niet overdreven warm, echt veel insecten zie ik nog niet. Weinig zweefvliegen, weinig bijen. Wel hebben we een hommelnest in de spouw van de garage, weidehommeltjes.
Links een foto van een wel heel grappig beestje wat ik in de klimhortensia zag, het lijkt een buitenaards wezentje maar is de nimf van de cicade Issus coleoptratus.
De dennenspinselbladwesp is ook weer actief geweest, hieronder een foto waarop ze net een ei gelegd heeft. Tot vandaag zijn de eitjes nog niet uitgekomen, de dennetjes lopen ook nog net echt uit dus maar goed ook, de larfjes eten de jonge naalden. Verder een nieuwe langpootmug op de middelste foto, de maskerkamlangpoot. En een nieuw leuk kevertje, foto rechts, piepklein, wordt schildpadtor genoemd, een Cassida vittata.
Vlinders zie ik nog bar weinig, alleen de kleine geelbandlangsprietmot en de nog kleinere dwerglangsprietmot.
Wat ik dit voorjaar mis zijn jonge vogels, behalve een heggenmusje vorige maand, ik heb nog geen jong meesje of huismusje gezien.
Een samenvatting van de foto's van afgelopen maand staan hier.
De maand april
De eerste jonge vogel van het jaar was een houtduif, deze kwam een paar keer met de ouders eten. Het echte 'er zijn weer jonge vogeltjes' gevoel kwam pas aan het eind van de maand met een heggenmusje, misschien twee, dat weet ik niet zeker. De rest van de vogels is nog druk met het verzamelen van nestmateriaal, daar mag wel een extra laagje van zijn want het bleef frisjes afgelopen maand.
Weinig insecten, in het insectenhotel verschenen op de schaarse momenten dat de zon er op scheen een paar mannetjes rosse metselbij maar die hadden dan ook wel interesse in de buitenwereld. Eigenlijk meer of de vrouwetjes al kwamen, maar die hebben het tot nu toe af laten weten. Verder af en toe een hommel, waaronder een koekoekshommel (de tweekleurige of de grote???), een asbij en soms kwamen de dames Franse veldwesp uit hun huisje (hieronder een uitgebreid verslag). Verder veel zevenstippelige lieveheersbeestjes en diverse wantsen, maar op een citroenvlinder na verder geen vlinders gezien.
Op de foto's de koekoekshommel, twee rosse metselbijen samen in een holletje en het heggenmusje.
24 april, Franse veldwesp
Het blijft maar een koud en nat voorjaar, het zit de veldwespen niet mee.
Omdat ze oorspronkelijk uit warmer streken komen begon ik me toch wat zorgen over ze te maken. Wanneer de zon 's morgens een tijdje op het vogelhuisje scheen kwamen ze wel te voorschijn, kropen wat rond en verdwenen weer naar binnen. Op een keer waren twee aan het ruziën, verloren hun houvast aan het huisje en vielen als een baksteen naar beneden, in de bloembak op de regenton. Ze krabbelden overeind, en één vloog terug naar boven maar de andere bleef maar omhoogkruipen in de lavendel en (in mijn verbeelding) verlangend omhoog kijken en de voorpootjes die kant op te strekken. Was ze verzwakt of te koud? Ik heb haar wat suikerwater gegeven, door een stokje er in te dompelen en haar dat voor te houden. Maar vliegen, ho maar. Ze hield het stokje vast, zo kwam ik op het idee haar op een bezemsteel te zetten en zo bij de ingang van het huisje te houden en weg was ze.
Maar wanneer het steeds te koud voor ze was om te vliegen, waar zouden ze dan van leven? Hun lichaam moet dertig graden zijn om te kunnen vliegen, en bij een te koude (lager dan 10°C ?) omgevingstemperatuur lukt dat niet, plus dat het veel energie kost om de spieren op te warmen, waar haalden ze die vandaan. Die halen ze o.a. uit fruit, ik had nog een pot biologische appelstroop en heb met behulp van een bamboestok wat in de vliegopening gesmeerd. De volgende morgen zag ik ze er bij zitten en na twee dagen was alles weg. Maar het werd ook even wat warmer en zonniger, de wespen werden ineens heel actief en vlogen af en aan. Of de appelstroop daar aan bijgedragen heeft weet ik niet, we hebben weer een koude week voor de boeg dus heb ik ze maar weer wat gegeven.
Op de foto de onfortuinlijke maar geredde Franse veldwesp.
De maand maart
Afgelopen maand begon er weer van alles te groeien en te bloeien, en zoals gehoopt kwam de goudvink weer om de knoppen uit het krentenboompje te eten. Ik had op dat moment eigenlijk gedacht dat de gewone vinken verdwenen waren, normaal scharrelen ze altijd op de grond onder het voederhuisje, maar toen ik boven uit het raam keek zag ik waar ze gebleven waren, bovenin de boom. Er kwamen nog meer leuke vinken deze maand, een hongerige putter en een echtpaar appelvink. De brievenbusmees is ook nog een tijd geweest, alleen de laatste week zijn er geen tekenen van bezoeken meer.
Insecten heb ik nog niet echt veel gezien, behalve een heel stel dovenetelwantsen en vuurwantsen, kokerjuffers in de vijver en de hieronder genoemde Franse veldwespen. En af en toe een aardhommel.
Op de foto's de putter, appelvink en een pimpelmees.
24 maart, Franse veldwesp
Vorig jaar zaten er geregeld Franse veldwespen in een vogelhuisje, en een paar dagen geleden zag ik er ineens een stuk of zeven tevoorschijn komen. Ze zaten in het vlieggat en bovenop het deurtje gezellig naar buiten te kijken, op te warmen in de zon. Twee hadden het met elkaar aan de stok, die bleven maar ruziën. Ik vraag me af of ze er een nest gaan beginnen, Franse veldwespen kunnen met meerdere koninginnen een nest beginnen. Vandaag scheen de zon even en kropen ze er weer rond, geen spoor van ruzie maar wat die drie op de foto doen? Het lijkt een onderonsje, daarna kropen ze weer over het huisje rond of vlogen een eindje.
Omdat ik ze zo leuk vind heb ik er een hele fotoserie van geplaatst, en voor wat meer informatie: Franse veldwesp.
De maand februari
Halverwege de maand was het zo zacht dat de natuur dacht dat het voorjaar was. De vogels vertoonden baltsgedrag en de eerste insecten verschenen. Tijdens een wandeling zag ik een dagpauwoog die al uit de overwintering was gekomen en in de tuin een honingbij (foto) en een aardhommel. Helaas voor ze werd het daarna weer somber, nat en grijs, de bloemen gingen niet meer open, dus weinig voedselaanbod. Daarna werd het 's nachts ook nog koud, ik hoop dat ze het gered hebben.
Een leuke verrassing vond ik in de brievenbus. Ons huis heeft nog een oude ongebruikte brievenbus in de gevel, die uitkomt in de meterkast. We hadden hem dichtgemaakt met een plankje met een rond gat op pimpelmeesformaat (2,8 cm). Het kastje aan de binnenkant voorzien van een deurtje met een ruit. Nooit tekenen van bewoning gezien tot laatst, het lag vol vogelpoepjes! Schoongemaakt, en de volgend morgen lagen er weer poepjes. Logeés in de meterkast? Dat gaat nu al een week of twee zo, en gezien de hoeveelheid die er in lag daarvoor al een tijd, blijkbaar is het een overnachtingsplek (of openbaar mezentoilet?), en nu hopen we dat ze er ook gaan nestelen.
Het vogelaanbod is deze maand hetzelfde gebleven, alleen de vaste gasten zoals de vinken, huismussen, kool- en pimpelmezen, hout- en tortelduiven en de roodborst en heggenmus. En eksters natuurlijk, en soms een gaai. De vorderingen van de vinken zijn leuk om te volgen. In het begin aten ze alleen van de grond, het voer wat uit het huisje viel. Na een tijdje wilden ze naar het huisje maar durfden niet, ze hingen er voor te fladderen en kozen dan weer het hazenpad. Weer na een tijd pikten ze na lang fladderen een zaadje, en nu fladderen ze nog maar heel kort voor ze wat pakken en sommigen gaan zelfs even in het huisje zitten.
De maand januari
Januari was niet om over naar huis te schrijven, grijs, nat, en te warm voor de tijd van het jaar. Weer geen winter dus. Op een bepaald moment was het zo zacht dat ik bang was weer allerlei insecten rond te zien vliegen terwijl er nog niets te eten was.
Of het door het weer komt weet ik niet maar er doken ook geen vogels op die er andere jaren wel waren. Geen kuifmees, geen zwarte mees, geen groenling, sijs of appelvink. Vorig jaar was het ook geen winter en toen waren ze er ook niet dus dat geeft wel te denken. De vinken en pimpelmezen zijn wel volop aanwezig, net als wat koolmezen, de roodborst, winterkoning en merels. En niet te vergeten af en toe een hele vergadering van eksters.
Foto's heb ik niet veel gemaakt, het donkere, grijze weer nodigde er niet toe uit. Maar het geeft me de tijd een aantal dingen op deze website aan te passen, het kan zijn dat sommige dingen even niet goed werken, mijn excuses daarvoor.
Op de foto wat ijsbloemen die hun naam eer aan doen.
