Tuinnieuws 2021
Op de foto's met een icoon in de bovenhoek kan geklikt worden voor een vergrote uitgave.
30 december
December was een maand van uitersten wat het weer betreft, vroor het nog met kerst, daarna werd het extreem zacht. Heel erg extreem zacht. Ik hoop niet dat de natuur nu denkt dat het voorjaar is en mij stemt het ook niet vrolijk. Het zoveelste bewijs dat het klimaat razendsnel verandert.
Het afgelopen jaar heeft weer een aardig aantal voor mij nieuwe insecten opgeleverd, op vogel-gebied was het rustig. Dit najaar heb ik zelfs de zwarte mees en de kuifmees nog niet gezien. Er was iedere dag een vaste opkomst bij het ontbijt: vier koolmezen, vier pimpelmezen, zes vinken, vier merels, vier merels, twee houtduiven een roodborst, heggenmus, winterkoning en een tortelduif. Plus af en toe wat huismussen luid tjilpend ergens in de tuin. Toen de grond bevroren was heb ik rozijnen voor de merels gestrooid maar die werden genegeerd. Gezien mijn ervaringen met de merels in Zoetermeer die verslaafd waren aan rozijnen was ik behoorlijk verbaasd. Bij de andere vogels heb ik meer succes, de zonnebloempitten zijn niet aan te slepen, aangevuld met wat strooivoer en wat havermout voor de roodborst. Maar uitgebreid poseren voor een foto zat er niet in, bovendien was het vaak te donker voor een goede foto, alleen bij een vink zat het even mee.
23 december
Afgelopen week waren er ideale omstandigheden voor ijshaar, twee dagen rond het vriespunt. De grond was nog vochtig, lichte vorst (hier en daar zelfs matig) en een blik op de berijpte tuin 's morgens was genoeg om de camera te pakken en op pad te gaan. IJshaar wordt veroorzaakt door een schimmel op dood loofhout, bij voorkeur beuken en eiken, dus de kunst is de plaatsen te vinden waar die schimmel voorkomt. Ik begin altijd op de plaats waar ik het andere jaren gezien heb en dat was nu ook weer raak. Het was een winterse zonnige dag en dan is het bos naar mijn mening op z'n mooist. De laagstaande zon die zo hier en daar wat stralen tussen de bomen door werpt, de rijp op de grond die dan verdampt, het heeft iets mysterieus. Het december-album bestaat dan ook niet uit tuinbeestjes maar uit winterse plaatjes.
1 december
Helaas geen kramsvogels dit jaar. De sierappel is in rap tempo leeg gegeten door een heel stel merels, af en toe wat koperwieken en uiteindelijk door een zwerm eksters. Nu zijn er nog een paar merels over die de bessen van de dwergmispel of van de callicarpa eten en verder flink in de tuin wroeten. Verder geen vreemde vogels gezien, alleen de gebruikelijke kool- en pimpelmezen, vinken, een roodborst en een winterkoning. En natuurlijk de hamsterende boomkevers, de zonnebloempitten zijn niet aan te slepen. Die schijnen in bomen verstopt te worden, tussen de schors of andere geschikte plekjes.
Afgelopen maand ben ik niet aan fotograferen toe gekomen, de winterkoning was me steeds te snel af, dus dat is niet echt iets geworden. Ondertussen ben ik een aantal van de vogelfoto's aan het vervangen, er zaten nog genoeg in de voorraad, ook voldoende voor een goudhaan/vuurgoudhaan album.
25 oktober
De metershoge hulst van de buren zat bomvol bessen, onze sierappels zijn rijp, dat kon niet onopgemerkt blijven bij de koperwieken. Gister zag ik voor het huis een hele groep die even neerstreek in een berk en de buurhulst toonde ineens veel minder rood. Ze waren er dus, de koperwieken. Ze zijn erg ongedurig, meestal zitten ze in een heel hoge conifeer en daar vandaan vliegen ze af en aan naar de hulst en de sierappel. Er zitten geregeld ook diverse merels tussen, maar ik geloof niet dat dat echt goed botert samen. In de sierappel is het trouwens toch al druk, huismussen, mezen, vinken, ze zitten druk te pikken maar niet in de appeltjes. Het boompje is nogal bemost, ik vermoed dat er veel insecten in zitten. De merels wijken ook uit naar de callicarpa, die gekke paarse besjes schijnen ook goed te smaken, maar de koperwieken lijken graag hoog te zitten, liever in bomen dan in struiken. Nu hoop ik nog kramsvogels te spotten, die schijnen vaak samen met koperwieken op te trekken maar tot nu toe nog niet ontdekt.
1 oktober
Afgelopen maand lijkt de herfst zijn intrede gedaan te hebben, was het eerst nog een tijd droog, de laatste week was een stuk koeler en natter. Dat betekent veel minder insecten maar meer vogels. De roodborst zit steeds in het nu bladloze krentenboompje te zingen, er kwamen twee boomkruipers die langs de stam omhoog kropen. Een stel eksters was onder luid gekrakeel bezig takjes af te breken en mee te nemen, het is toch niet de tijd om een nest te gaan bouwen. Ze schijnen wel in de winter het oude nest alvast te repareren, dan is dit wel een erg vroege start. De appeltjes van de sierappel beginnen te rijpen, daar kwamen maar liefst negen merels op af. Maar merels zijn merels, die dulden elkaar niet dus het was een gefladder en heen en weer gevlieg tot er niemand meer over was. En net voor de merel-invasie zat er een zanglijster, die zie ik hier nooit.
M'n laatste insecten foto's waren van de Franse veldwesp, die had helaas een parasiet, of de restanten daarvan, onder een tergiet zitten. Dat bleek het veldwespwaaiertje te zijn. Meer over dat beestje onder de link.
Verder in het bos gespeurd naar paddestoelen, maar nog niet veel gevonden.
11 september
Een tijdje geleden had ik gezien dat een boomblauwtje eitjes afzette op de heide, ik heb er nog naar gezocht maar kon ze niet vinden. Nu, een paar weken verder heb ik eindelijk twee rupsjes gevonden, ze zijn piepklein en zitten prima verstopt tussen de bloemknoppen. Het grappige is dat ze verschillend van kleur zijn - foto midden - ik hoop daar nog eens een verklaring voor te vinden. Omdat ze allebei op calluna zitten lijkt de kleur van de waardplant niet de reden. Deze rupsjes zijn groen resp. roze met groen, vorig jaar zag ik een hele roze. Een andere verklaring zou kunnen zijn dat ze verkleuren naarmate ze ouder worden.
Ondertussen, na ze een paar dagen gevolgd te hebben, ben ik tot de conclusie gekomen dat ze verkleuren naarmate ze ouder worden. Maar is dat naar roze of naar de kleur van de waardplant kan ik niet zeggen want die is in dit geval ook roze. Mijn hoop is er ooit één op een witte calluna te kunnen volgen.
Een andere leuke vondst was een net vervellende vuurwants. Of het door het buiige weer kwam weet ik niet, maar op de zuidgevel van ons huis hadden zich heel veel vuurwantsen verzameld, in alle levensstadia. Dus dat er daar één een keer zou vervellen was niet zo gek. Het was wel net op het nippertje want hierna brak een droge periode aan en hebben de wantsen zich door de tuin verspreid.
1 september
Nog steeds een zomer met afwisselend zon en buien en geen te hoge temperaturen. Zowel tuin als natuur hebben er baat bij, ook de heide is in geen jaren zo mooi geweest. De kool- en pimpelmezen hebben zich ook flink uitgebreid, het voer is weer niet aan te slepen. Ook voor wantsen lijkt het een goed jaar, misschien minder soorten dan anders maar wel meer per soort. De vuurwantsen spannen natuurlijk weer de kroon, die zijn niet te tellen. Maar ook erg veel groene schildwantsen, geblokte glasvleugelwantsen, rookwantsen en nog wat andere soorten. Ook de lieveheersbeestjes zijn op gang gekomen, al zijn het wel vnl. de Aziatische. Een mini-wilgje zat vol nimfen en poppen, onderhand zijn er al diverse lieveheersbeestjes uitgeslopen. Met vlinders liep het nog steeds niet storm, maar onderhand toch wel wat soorten gezien. De aardhommels zijn grotendeels ook verdwenen maar de akkerhommels zijn nog volop aanwezig.
8 augustus
De afgelopen week heb ik nogal wat uitgeputte aardhommels in de tuin gevonden. Het is de tijd dat er van alles rondvliegt, werksters, mannetjes en nieuwe koninginnen. Eerst vond ik een aantal doorweekte werksters, er zat nauwelijks nog beweging in maar toen ik ze m'n lepeltje met suikerwater voorhield begonnen ze toch wel enthousiast te drinken. (foto links) Ze waren nog wel te nat om te vliegen maar gelukkig scheen de zon en heb ik ze op kogeldistels gezet om op te drogen. Even later waren ze verdwenen dus ik neem aan dat ze weer gevlogen zijn. De droge exemplaren die ik vond begonnen na het drinken gelijk te zoemen, stegen op, vlogen een rondje om me heen en cirkelden steeds hoger om daarna ineens weg te vliegen.
Er was één exemplaar dat niet wilde drinken, die kroop maar rond en ik zette haar dan maar op de vlinderstruik. Tenminste, dat was het plan. Helaas, in plaats van m'n 'hommel-café' naar de bloem te kruipen draaide ze zich om en kroop m'n hand op, regelrecht m'n mouw in. Het leek me een koningin, en die kunnen steken, dus ik kreeg het toch wel even benauwd. Maar ze kwam weer te voorschijn en ik heb haar op de vlinderstruik gekregen. Een andere koningin was wel blij met een versterking (foto midden) en daar heb ik ook een filmpje van gemaakt. Niet echt spannend dus heb ik een stukje aan het filmpje gemonteerd wat ik vorig jaar maakte.
Ook een honingbij (foto rechts) had een keer wat extra's nodig, na het drinken steeg ze op, bedacht zich en kwam terug en ging verder met drinken.
1 augustus
Juli was een maand met weinig nieuws op vogelgebied, een beetje hetzelfde als de vorige maand. Het was de maand met de nationale vlindertelling, de landelijke resultaten waren goed maar hier in de tuin lieten ze het afweten. Helemaal kwalijk kan ik ze het niet nemen, de vlinderstruiken zijn nog maar net gaan bloeien. Maar er was wel lavendel, en marjolein. De andere insecten wisten die in ieder geval te vinden. Een groot aantal honingbijen, en je kon er op wachten, de bijenwolf. Razendsnel is ze, ze greep een honingbij waar ik bij stond. Die neemt ze dan mee naar haar nest als voeding voor de larven. Erg veel hommels waren er ook, in alle soorten en maten. Van twee insecten had ik het idee dat ze me steeds volgden, de Franse veldwesp en ichneumon xanthorius, een sluipwesp. Overal waar ik in de tuin bezig was verscheen één van de twee en vloog om me heen. Wie ik gemist heb afgelopen maand zijn de lieveheersbeestjes, af en toe zag ik er één.
Nieuw dit jaar de stadsreus en de tweekleurige koekoekshommel, een aantal kevers en roofvliegen. Van het leukste moment van de maand heb ik geen foto, op een door de wind heen en weer zwiepende kogeldistel zat een uitgeputte aardhommel. Met één hand de distel vasthoudend hield haar een piepklein lepeltje met suikerwater voor. Ze ging drinken maar ik voelde iets op m'n hand kriebelen. Daar was een veldhommel op geland en die wandelde op het suikerwater af. Er was genoeg voor twee, ze zaten gezellig samen te drinken. Maar ik had geen handen meer vrij voor een camera.
Op de foto's het vrouwtje bijenwolf, de stadsreus en de tweekleurige koekoekshommel.
1 juli
De maand juni begon warm maar verder was het en wisselvallige maand. Groeizaam weer, ik heb de tuin zelden zo weelderig groen gezien. Het krentenboompje zit alweer vol met vruchtjes, en tot mijn verbazing zaten daar pa en ma merel met twee jongen, een stel koolmezen met vier kleintjes en ook de pimpelmezen bleven niet achter. Ook bij insecten overal gezinsuitbreiding, ik heb nimfen van diverse wantsen gespot, ook een stel eitjes rond een dennennaald maar die kwamen maar niet uit. De spinselbladwesp kreeg het vliegen onder de knie en legde ook nog meer eitjes die al snel uitkwamen, overal verschenen de eerste coconnetjes. Maar er is iets mis, geregeld zie ik een larfje dood uit z'n cocon hangen, was het te koud, te nat voor ze?
In de voortuin waar ik vorig jaar veldsprinkhanen had gezien ben ik met m'n neus over de grond gaan kijken of ik al kleintjes zag, met succes, al zie je ze pas wanneer ze springen, ze zijn echt nog miniscuul. Foto's in het maandalbum juni.
Tijdens de sprinkhanenspeurtocht zag ik een vrij grote kever, zwart met witte stippen, dat bleek de zeldzame rouwende gouden tor te zijn, foto linksonder.
Op de brede lathyrus weer de bekenden van vorig jaar, de lathyrusbij en de grote bladsnijder, en aan de onderzijde van een blad piepkleine eitjes, foto midden. Uiteindelijk kwamen ze uit, kleine rupsjes, misschien van de kooluil. Een andere rups, van een plakker, vond ik in een bloempot, hiervan een portretfoto, foto rechts.
1 juni
De meimaand was niet erg warm maar wel nat, gemopper alom maar het grondwater is tenminste aardig aangevuld. Helaas geen jonge vogels gezien nog, de groenlingen niet meer gezien, het tweede nest van de merels is waarschijnlijk door een ekster geroofd. Ze zijn nu weer terug naar de eerste plek in de hulst bij het terras. Meneer merel is helaas niet al te slim, misschien begrijpelijk na zijn ervaringen met eksters maar zodra hij er één ziet stormt hij er op af. En ook wanneer er een heel ekstergezin bij de buren in een boom zit te bakkeleien, zich totaal van geen merelnest bij ons bewust tot meneer merel er op af stormt. Die vanwege de overmacht weer vlucht..... regelrecht naar huis gevolgd door de eksters. Bij dat soort acties vliegen de veren ook in het rond, ik hoop dat hij het er levend van af brengt.
De laatste meidagen waren zonnig wat de insecten naar buiten bracht, onderhand vraag ik me af of ik 'vogelnieuws' niet zal omdopen tot 'tuinnieuws', op vogelgebied valt er verder weinig te beleven. Het bijenhotel was een leuk item om te volgen, de vrouwtjes metselbij verschenen en gingen druk aan de slag. Oude holletjes werden schoongemaakt en daarna weer gevuld en dicht gemetseld. Ik heb een metselbijen fotopagina aangemaakt.
Verder wat 'nieuwe' spinnen, wantsen en vliegen gezien en de eerste dennenspinselbladwesp. Een beetje een stumper, ze probeerde van tak naar tak te springen maar viel dan op de grond. Ik heb haar overgebracht naar m'n baby-dennetjes die ik speciaal voor de bladwespen apart had gezet. Vorig jaar was dat een groot succes, en ook nu was er snel een eerste ei. Op de foto's vlnr. een krabspin, de gewone blinker en de dennenspinselbladwesp met het eitje op de inzet.
1 mei
En dan is het alweer mei. Aan het weer zou je het niet zeggen, het was, op een paar dagen na, veel kouder dan we de afgelopen jaren gewend waren. Maar wel weer droog, de tuin lijkt stil te staan, de narcissen staan al weken in knop. Op de zonnige dagen duiken er weer allerlei insecten op, de mooiste die ik afgelopen maand zag was een knotssprietbladwesp, abia lonicerae, de linker foto. Verder waren er rosse metselbijen druk bij het bijenhotel en al hoewel er druk gemetseld was heb ik alleen mannetjes gezien; de middelste en rechter foto.
Met de jonge merels is het waarschijnlijk niet afgelopen. De twee weken dat de ouders af en aan vlogen met wormen waren mooi om te volgen, ze kregen steeds beter de slag te pakken en wisselden elkaar steeds in razend tempo af. Na veertien dagen kwamen ze minder, en de 15e dag helemaal niet meer. Ik zag ze wel, zittend in de boom, badderend, etend, maar nooit met eten in hun snavel, totaal geen aanwijzing dat ergens jongen zaten. Heel triest wanneer je denkt aan alle moeite die ze deden.
De mezen zijn nog steeds bezig nestmateriaal te verzamelen en de groenlingen zag ik weer de jeneverbes in de voortuin induiken, het zou leuk zijn jonge groenlingen te hebben.
10 april
Na een dag van 25 graden en daarna wat winterse dagen met sneeuw en hagel is het weer nu langzaam aan het verbeteren, blijkbaar was dat het startsein voor de nestenbouw, bijna alle vogels in de tuin zijn druk nestmateriaal te verzamelen. Alleen mevrouw merel zit al een week te broeden, tijdens de kou ging ze wel regelmatig van haar nest af om een hapje te eten, ik hoop dat de eitjes daar tegen konden. Meneer merel kwam af en toe wel met een worm aanzetten maar kon het nest niet vinden. Een hoop heen en weer gefladder, en uiteindelijk gaf hij het dan op en at de worm zelf op. Hij zit regelmatig de wacht te houden in het krentenboompje naast de hulst waar mevrouw merel zit. Helaas zijn krentenboomtakken erg in trek bij de eksters, prachtige taferelen levert dat op, maar meneer merel slaat constant alarm. Die eksters breken vrij lange takken af en houden die dwars in hun snavel waardoor ze bijna niet de boom uit kunnen vliegen.
Omdat ik een huismus wat veertjes zag verzamelen heb ik wat kattehaar opgehangen, laatst had niemand interesse maar nu was ik nog niet binnen of er zat al een pimpelmees. Toen die richting nest vloog kwam een koolmees, de mus wachtte af en kwam daarna aan de beurt en zo wisselden ze elkaar af.
1 april
Maart was een soort herhaling van februari, afwisselend warm of koud, het zgn. 'jojo' weer, met de laatste dagen veel te warm, weer een warmterecord. De vogels hebben het voorjaar in hun bol, mevrouw merel heeft een nest gemaakt in de hulst op de hoek van het terras. Met de komst van de warmte verdwenen de boomklevers en de vinken, eigenlijk zijn alleen de mezen,twee groenlingen en de merels nog over. En de duiven natuurlijk. Er komen weer allerlei insecten te voorschijn, diverse wantsen, hommels, kevers en de kokerjuffers in de vijver. En wat spinnen, het wordt hoog tijd dat ik die toe ga voegen. Op de foto's mevrouw merel met nestmateriaal, een koolmees in bad en een weidehommel in een paarse dovenetel.
1 maart
Wat een rare maand, zo was het volop winter, zo was het ruim dertig graden warmer en leek het wel voorjaar. Met het gevolg dat alles begint uit te lopen en allerlei beestjes te vroeg tevoorschijn komen uit hun winterrust. Eerst barstten de krokussen open, die werden druk bezocht door honingbijen en een enkele aardhommel, maar na een paar dagen wemelde het van de hommels. Ze doken massaal op de bloeiende winterheide en kerstrozen af. Dat was wel grappig om te volgen, blijkbaar kijken ze niet zo goed wat ze doen en landt er één rustig bovenop een andere die dan een dreigend pootje op steekt. De tweede zwaait terug en kruipt dan weer verder. Ook de vuurwantsen zaten volop te zonnen op de warme zuidmuur van ons huis, en in de tuin vond ik nog een paar andere soorten, ook een voor mij nieuwe soort, de grasschildwants. Aan het maandalbum februari heb ik nog wat foto's toegevoegd, het zijn er nu 25 geworden in plaats van de 20 die ik per maand wilde aanhouden. De meeste vogels die er tijdens de winterweek waren zijn gelijk met de sneeuw vertrokken, maar de boomklevers komen wel weer vaker nu het minder druk is.
15 februari
Begin deze maand zag ik het lange termijn weerbericht, sneeuw en strenge vorst op komst??? Dat zal toch niet, dat bericht verandert nog wel. Maar nee, het bleef staan en op 6 februari begon het te sneeuwen. Motsneeuw en harde wind, en het sneeuwde hier nog twee dagen door. De tweede dag me als een eskimo aangekleed en het bos in. Camera durfde ik die dag nog niet mee te nemen vanwege de motsneeuw, maar de sneeuw zou nog de hele week blijven dus nog kansen genoeg. Een kleine verzameling foto's staan in dit album. Ik waande me een week lang in het Walhalla.
Keerzijde van de medaille was wel dat het moeilijk werd voor de vogels, ik heb nog nooit in één week tijd zoveel soorten in de tuin gezien. 23 om precies te zijn. De meest bijzondere waren de kepen, staartmezen, goudhaan, kramsvogel en..... een appelvink! M'n camera heeft overuren gemaakt. Niet iedereen kreeg ik op de foto, maar ik heb ze alvast in maandalbum februari gezet. Ik kan me niet voorstellen dat er nog andere foto´s bij gaan komen deze maand, hoewel nu in de weerkaarten voor over een week voorjaar in de planning staat. Wie weet wat er dan nog opduikt. Op de foto's hier onder appelvink, groenling en keep.
1 februari
Januari alweer voorbij, en nog steeds geen winter. Eén avond heeft het gesneeuwd, we hebben in het donker nog een sneeuwpop gemaakt, maar de volgende ochtend dooide het aweer flink. Met m'n macrolens kon ik nog wat sneeuwfoto's maken, restjes op de bloeiende winterheide. Deze foto's staan in het album januari. Een aantal nachten heeft het licht gevroren maar overdag altijd boven nul. Dus winter, nee.
Met de vogels blijft het ook een beetje hetzelfde, het weekend van de nationale tuinvogeltelling was het opmerkelijk stil, het leek of er van iedere soort maar één afgezant kwam. De kuifmezen kwamen wel met z'n tweeën maar bleven wijselijk in de achtertuin, stel dat een kool- of pimpelmees je ziet... Nieuw dit jaar is de sijs, die presteert het zelfs om samen met een groenling in het huisje te zitten eten. Hij is lang niet zo schuw en laat zich geregeld zien. Op de foto rechts de groenling en links de sijs, misschien niet m'n beste foto maar het grootteverschil van de twee is goed te zien. In bovengenoemd album meer foto's.
15 januari
De afgelopen weken heb ik alle tijd gehad het gedrag van de diverse vogels in en om het voederhuisje te bestuderen. We hebben een koord gespannen van het huis naar het krentenboompje met daaraan een vetbol, huisje met zonnebloempitten, waterbakje en pinda's. Daarnaast een voederplank met strooivoer op een hoge paal. De plank is eenvoudig, twee houtduiven, een merel of wat mussen, ze komen zonder strubbelingen gewoon om beurten eten.
Het huisje is een ander verhaal, het is een strijd tussen groenlingen, boomklevers, koolmezen, pimpelmezen, zwarte mees en onderaan de ranglijst de kuifmees. Eerst dacht ik dat de groenlingen niemand anders toelieten omdat het altijd een strijd was met de kool- en pimpelmezen, maar het ligt aan de mezen. Die zijn ook onderling onverdraagzaam, ze spenderen veel tijd aan elkaar of anderen verjagen. De groenlingen jagen alleen vogels weg die zelf agressief zijn, een bescheiden huismus mag er gewoon bij komen ziten. De kool- en pimpelmezen hebben dus geen succes bij de groenlingen en bij de boomklevers proberen ze het niet eens. De zwarte mees laat zich verjagen maar gaat dan gewoon op het huisje zitten en probeert vanaf de andere kant nog snel wat te pakken. Vaak schrikt de pimpelmees dan zo dat die weer op de vlucht slaat. De kuifmees is minder succesvol, die heeft ook andere tactiek. De zwarte mees en de boomklever zitten in een grote ceder bij de buren en duiken daarvandaan in één keer op het huisje af, de kuifmees nadert langzaam door de tuin, wordt dan opgemerkt door een stel koolmezen en verjaagd voor hij ook maar in de buurt van het huisje kan komen. Een doodenkele keer heeft hij geluk en lukt het.
De boomklevers zijn ook geen lieverdjes, het zijn er twee maar samen eten is er niet bij. De één komt pas aangevlogen als de ander wegvliegt. Ze proppen hun snavel vol pitten en vliegen weer weg. De zwarte mees zit heel wild te pikken waardoor er veel op de grond valt, dit tot vreugde van de vinken, die eten daar weer van.
Van de vetbol wordt weinig gegeten nu, in de zomer toen er jonge mezen waren, waren ze niet aan te slepen. De pinda's gaan redelijk maar zijn toch wel de tweede keus.
Op de foto's de voederplek, de boomklever en de zwarte mees.
