Zangers Winterkoning Heggenmus
Klik op een foto om te vergroten/weer verkleinen.
In voortuin stond een denneboompje dat helaas wat gevoelig was voor denneluis. Eerst vind je dat heel vervelend, totdat blijkt dat hier heel leuke vogeltjes op af komen.
Niet alleen de vaste gasten, zoals kool- en pimpelmees, maar af en toe ook wat minder bekende fladderaars. Ze zijn er een paar dagen, en dan zie je ze zo een paar jaar niet.
Goudhaan (Regulus regulus, fam. zangers)
Soms hoor je een heel hoog en snel gepiep, dan is dat het goudhaantje, dat zich te goed doet aan de luizen. Zo af en toe dook er één op in het boven genoemde boompje. Dat dennetje had ik ooit, volgens mij bij de Hema, in een kartonnen doosje gekocht als een pinus mugo, maar het was toch een ander soort dan in de tuincentra verkocht werd. De naalden iets blauwer, en hoewel hij langzaam groeide werd het toch een aardige boom. En in de zomer was hij grijs van de luizen. Daar kwamen ook mieren op af, en daar kwam ooit een draaihals op af, maar dat is een ander verhaal.
Goudhaantjes komen voor in naaldbossen, met een voorkeur voor sparren, vaak hoog in de
bomen waardoor je ze niet opmerkt.
Eten kan hij in iedere houding, gewoon rechtop, ondersteboven, fladderend als een kolibri....
Tijdens de trek duiken ze ook op in loofbossen, parken en tuinen. Ze hebben een groot verspreidingsgebied, ze komen voor vanaf de Britse eilanden oostwaarts tot aan Japan.
Ze hebben twee legsels per jaar, met daarin maar liefst 7 tot 13 eieren.
Het is een fotogeniek vogeltje, zit of hangt in de gekste houdingen, dus ik heb er aardig wat foto's van. Op de foto hier linksonder zijn de fijne gele randjes langs de slagpennen te zien.
Vuurgoudhaan (Regulus ignicapilla, fam. zangers)
Af en toe kwam ook het vuurgoudhaantje ons denneboompje bezoeken. Ook een fotogeniek vogeltje, en ook weer erg beweeglijk.
Het is een vogeltje wat meest in het oostelijk deel van het land voorkomt, maar ik heb hem alleen gezien toen we nog in het westen woonden. Zo zie je maar. Goudhaan en vuurgoudhaan zijn de kleinste vogeltjes van Europa, zo'n 8,5 respectievelijk 9 cm. Dit maakt ze helaas kwetsbaar tijdens vorstperiode's, veel overleven een strenge winter niet. Het verschil in uiterlijk zit hem in de witte streep naast het 'petje' en een zwarte oogstreep. Links een portret van beide tegenover elkaar.
Het vuurgoudhaantje heeft ook twee legsels per jaar met zo'n zeven tot twaalf eieren.
Tjiftjaf (Phylloscopus collybita, fam. zangers)
Een andere insectenliefhebber is de tjiftjaf. Ook al zo'n druk vogeltje wat lastig te fotograferen is.
Groter dan de goudhaan, zo'n 10-12 cm. lang. Aan de snavel is ook duidelijk te zien dat het een insecteneter is. De tjifjaf is een trekvogel, ze overwinteren in Noord-Afrika. Ze houden van bos, park of tuin, als er maar veel struiken zijn. Ze hebben 2 legsels per jaar, met 4 à 9 eieren.
Fitis (Phylloscopus trochilus, fam. zangers)
De fitis viel op door de opvallende roep.
De fitis en tjiftjaf lijken sprekend op elkaar, maar zang en roep zijn duidelijk verschillend. De tjiftjaf 'zingt' een eentonig tjif-tjaf, de fitis zingt een melodietje wat hij aan het eind nogal afraffelt. Ook de roep is verschillend, de fitis een vragend 'fiet?, de tjiftjaf een sneller, overtuigd klinkend 'fie-et'. Van beiden geluidsfragmenten van zang en roep bijgevoegd.
Uiterlijk heeft de tjiftjaf donkere pootjes en de fitis lichte, maar dat laatste is geen vaste regel, donkere pootjes kunnen ook van een fitis zijn. Verder heeft de fitis langere vleugels, een iets plattere kop.
Ook de fitis is een trekvogel en is een zeer veel voorkomende zomergast, ze trekken echter verder naar het zuiden dan de tjiftjaf en normaal gesproken vertrekken ze ook eerder. De fitis op onderstaande foto's zag ik half oktober, laat in het jaar voor hun doen. Ze broeden op de grond maar zoeken hun voedsel - insecten, rupsen - in bomen en struiken.
Zwartkop (Sylvia atricapilla, fam. zangers)
Héél soms zien we hem, de zwartkop. Net lang genoeg voor mij om de camera te pakken en vanuit de kamer snel een paar foto's te maken. Hij hoort tot de familie van de zangers, is een talrijke broedvogel, enkele exemplaren overwinteren hier. Ze leven van insecten, bessen en fruit.
Hij is zo'n 14 cm. lang, mannetje heeft een zwart petje, het vrouwtje (foto rechtsonder, in de sierappel) en de jongen een bruin.
Onderstaand een geluidsfragment van de zang wat ik tijdens een wandeling met de telefoon heb opgenomen.
Winterkoning (Troglodytes troglodytes, fam. winterkoningen)
Je hoort hem vaker dan dat je hem ziet, de winterkoning. Ongelooflijk hoeveel geluid zo'n piepklein vogeltje kan produceren.
Het meest hoorde en zag ik hem in m'n volkstuin, er zat een nest in de meidoornhaag en hij zong geregeld vanuit het appelboompje wat daar naast stond. Het maakte het tuinieren extra leuk.
Het silhouet van de winterkoning is onmiskenbaar, een bolletje met een leuk eigenwijs opgewipt staartje.
Hij is met z'n 10 cm. niet het kleinste vogeltje, die eer ligt bij de goudhaan.
Ze eten kleine insecten en spinnen, op de foto onder heeft hij waarschijnlijk
een spinnetje, net boven de snavel is de draad van de spin nog te zien.
Verschil tussen man en vrouw is zo niet te zien, mannetjes zijn vaak ietsje groter.
Het nest, meestal in een struik of heg, bevat 5 à 8 eitjes, ze broeden twee keer per jaar.
Hieronder de zang, samen met een stel huismussen:
Heggenmus (Prunella modularis, fam. heggenmussen)
Een heel bescheiden vogeltje is de heggenmus. Ongeveer even groot als een huismus, maar er geen familie van. Belangrijk verschil: de spitse snavel en de grijze kop. Ook leven ze vrij solitair, niet in groepen zoals de huismussen. Hun nest maken ze laag in een struik, het legsel bestaat uit 3 tot 6 eieren. Zoals de spitse snavel al aanduidt is het een insecten eter, en één die zijn voedsel meestal op de grond zoekt. Man en vrouw zijn niet van elkaar te onderscheiden.
Vaak scharrellen ze onopvallend door te tuin, soms zie je er maar één, soms zijn ze samen. Opvallend is wel hun zang, ze zingen graag van boven uit een boom, maar bij ons zit er geregeld één op de pergola te zingen.
Op de linker en middelste foto een volwassen heggenmus, op de rechter een jong; hieronder nog een audiofragment uit eien tuin:
